شفیع بهرامیان-فعال اجتماعی/
نسل نیت‌ها (Not in Employment, Education or Training) اصطلاحی است که برای توصیف گروهی از جوانان استفاده می‌شود که در هیچ‌یک از فعالیت‌های شغلی، تحصیلی یا آموزشی شرکت نمی‌کنند. این افراد عموماً بین ۱۵ تا ۲۹ سال سن دارند و به دلایل مختلفی ازجمله مشکلات اقتصادی، اجتماعی، روانی و یا فقدان انگیزه، از مشارکت فعال در جامعه و بازار کار دست کشیده است.
تاکنون ویژگی‌هایی مثل هوش، خلاقیت، پرسشگری، واقع‌بینی، تعالی‌خواهی، آزادی‌خواهی، عدالت‌طلبی، کهنه ستیزی و شهامت را برای نسل Z بر می‌شمردیم؛ اما حالا باید بر نسلی تمرکز کنیم به نام NEETها که نه درس می‌خواند، نه به دنبال شغل است و نه مهارتی را می‌آموزد، پرخاشگر و کم تحمل و سربار خانواده است.
درمجموع نرخ NEETs در حالی در کشورهای توسعه‌یافته حدود ۲ تا ۱۰ درصد بوده که این میزان طی سال ۹۷ در ایران نزدیک به ۳۶ درصد (جمعیتی برابر ۴ میلیون نفر جوان ۱۵ تا ۲۹ ساله) بوده است. اینکه ۳۶ درصد از جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله مشغول هیچ فعالیتی، هیچ مهارت‌آموزی و هیچ شغلی نیستند، خود علاوه بر اینکه از طریق نرخ سرباری و نرخ وابستگی می‌تواند فشار سنگینی را بر خانوارها تحمیل کرده، زمینه بزهکاری و آسیب‌های اجتماعی را نیز فراهم سازد، در مرتبه بعدی در سطح ملی نیز می‌تواند به‌عنوان یک تهدید جدی برای امنیت عمومی محسوب شود.
استان‌های گلستان، هرمزگان، کرمانشاه، لرستان، آذربایجان‌غربی، خوزستان، کردستان، همدان، بوشهر و خراسان رضوی در حالی ازجمله استان‌های دارای بالاترین نرخ NEETها هستند که در مقاطع مختلفی همین مناطق شاهد برخی اعتراضات و ناآرامی‌ها بوده‌اند.
دلایلی چون افزایش نرخ بیکاری، عدم تطابق مهارت‌های جوانان با نیازهای بازار کار و عدم دسترسی به فرصت‌های شغلی مناسب، تغییرات سریع اجتماعی، فشارهای خانوادگی، مشکلات بحران هویت و عدم وجود شبکه‌های حمایتی، افسردگی، اضطراب، کمرویی و سایر مشکلات روانی می‌توانند باعث کاهش انگیزه و تمایل جوانان به شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی شده و بستر ساز نسل بیتها شوند.
علاوه براین عدم تطابق سیستم آموزشی با نیازهای بازار کار، نبود انگیزه درونی برای یادگیری و عدم آشنایی با مهارت‌های زندگی ازجمله چالش‌های سیستم آموزشی است که می‌تواند به افزایش تعداد نیت‌ها منجر شود.
معمولاً افزایش بار مالی بر خانواده‌ها و دولت‌ها، کاهش تولید ناخالص داخلی و افزایش نابرابری‌های اجتماعی، افزایش جرم و جنایت، افزایش آسیب‌های اجتماعی و کاهش مشارکت اجتماعی و افزایش مشکلات روانی و عاطفی در بین جوانان، کاهش اعتمادبه‌نفس و افزایش احساس انزوا ازجمله پیامدهای گسترش نسل نیت‌ها در جامعه است.
ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب، حمایت از کارآفرینی و توسعه مهارت‌های شغلی جوانان، تطابق سیستم آموزشی با نیازهای بازار کار، تقویت مهارت‌های زندگی و افزایش انگیزه درونی برای یادگیری، حمایت‌های اجتماعی، ایجاد شبکه‌های حمایتی قوی برای جوانان، ارائه مشاوره‌های روانشناسی و حمایت از خانواده‌های دارای نسل نیت، تغییر نگرش جامعه نسبت به جوانان بیکار و ایجاد فرهنگ کار و تلاش ازجمله راهکارهای مقابله با پدیده نیت‌هاست.
پدیده “نسل نیت‌ها” در ایران، همانند بسیاری از کشورهای دیگر، دلایل پیچیده و چندجانبه‌ای دارد که این عوامل ترکیبی از عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ساختاری است. در زیر به برخی از مهم‌ترین دلایل این پدیده در ایران اشاره می‌کنیم:
عوامل اقتصادی، نرخ بالای بیکاری، تورم بالا و کاهش ارزش پول ملی، عدم امنیت شغلی، عوامل اجتماعی و فرهنگی، تغییر ساختار خانواده، تغییر ارزش‌ها و انتظارات، فشارهای روانی و عوامل ساختاری چون عدم تطابق آموزش با نیازهای بازار کار، فقدان زیرساخت‌های مناسب برای کارآفرینی و مشکلات بوروکراسی و پیچیدگی‌های اداری، باعث شده است که روند ایجاد کسب‌وکار و اشتغال برای جوانان بسیار زمان‌بر و هزینه‌بر باشد. در هر صورت اگر چاره‌ای از سوی دولت و خانواده‌ها اندیشیده نشود بیتها روزهای بدی را در آینده برای جامعه رقم می‌زنند.
@avinpress